EL – Klub Jazzu Tradycyjnego

EL-Klub Jazzu Tradycyjnego powstał we wrześniu 1962 r. i mieścił się w piwnicy (obecnie Klub Środowisk Twórczych „Krypta”) średniowiecznego klasztoru z XIII wieku, który po II wojnie światowej został w latach 60 odbudowany i przemianowany na Galerię EL obecnie Centrum Sztuki Galeria EL. Pomysł na nazwę klubu powstał podczas prac remontowych. Na wyposażenie początkowo składały się pnie drzew otrzymane od Zarządu Zieleni Miejskiej, które służyły za krzesła i stoły. Stopniowo piwnicę zapełniały przedmioty: pianino, fotele, zegar z landszaftem, szafa ze stylowymi kuflami – jeden z nich potłukł Jan Ptaszyn Wróblewski żonglując nimi. Zebranie organizacyjne odbyło się 17 listopada 1962 r.

Jerzy Wojewski – prezes; Stanisław Cejrowski – wiceprezes do 1966 r.; Jerzy Błeszyński – sekretarz, a od 1965 r. wiceprezes; Nina-Błeszyńska-Wojewska – sekretarz od 1965 r. Współpracownicy m.in. Jacek Sroczyński.

Pierwszą imprezą było spotkanie członków i sympatyków klubu na gawędzie pt. „Jazz tradycyjny w Anglii”, którą prowadził Janusz Puchnowski z Torunia. Od stycznia 1963 r. praca w klubie stała się systematyczna. Zwiększyła się liczba członków i uczestników imprez. Latem członkowie „EL-Klubu” słuchali płyt oraz czytali prasę muzyczną w ogrodzie Galerii EL. Wkrótce powstał zespół muzyczny w składzie: Zygmunt Skierski – gitara; Leon Berdowski – kontrabas (ex-Musette); Leszek Żurawski – perkusja. Imprezy „EL-Klubu Jazzu Tradycyjnego” składały się z dwóch części. Przesłuchanie nagrań połączone było z krótką prelekcją oraz występu zespołu. Dużym wydarzeniem było ugoszczenie w Klubie w nocy z 25 na 26 kwietnia 1963 r. pierwszego prezesa Polskiej Federacji Jazzowej (1957-62) Romana Waschko, który już w czerwcu przyjechał z zespołem w składzie: Andrzej Kurylewicz, Jan Ptaszyn Wróblewski. „EL-Klub” organizował koncerty polskich i zagranicznych zespołów jazzowych.

Na zaproszenie wystąpili: London City Stompers i The Atoms z Anglii. Klub za pośrednictwem poczty jako „Korespondencyjny” EL–Klubu Jazzu Tradycyjnego popularyzował jazz w całym kraju. Miał wielu listownych członków. Posiadał specjalne kartki pocztowe z własnym logiem. Otrzymywali wiele listów od fanów jazzu, których treści cytowane były w Biuletynie Informacyjnym „EL-Klubu Jazzu Tradycyjnego”. Pierwszy numer ukazał się 28 lipca 1963 r. pod redakcją m.in. Stanisława Cejrowskiego, Andrzeja Ławskiego. Biuletyn wydawany był tylko do użytku wewnętrznego i otrzymywali go członkowie „EL-Klubu”. Współpracowali również z polskimi i zagranicznymi klubami jazzowymi oraz z miłośnikami jazzu tradycyjnego nie zrzeszonymi w klubach, m.in. z „New Orleans Jazz Museum”, Nowoorleańskim Jazz Klubem i z Angielskim Klubem Acker Bilka.

Elbląski Klub obok wrocławskiego Hot Club „Pałacyk” i Krakowskiego Klubu Jazzowego „Helikon” został zaliczony w sezonie 1963/64 do najbardziej aktywnie działających. W 1964 r. EL-Klub Jazzu Tradycyjnego przy współudziale Elbląskiego Domu Kultury i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich zorganizowali „Przegląd Zespołów Jazzu Tradycyjnego”. Koncerty odbywały się w odstępach dwumiesięcznych w sali Domu Kultury. Wystąpili: Flamingo (Gdańsk), Warsaw Stompers (poprzednia nazwa „New Orleans Stompers”) wraz z wokalistką Jeanne Johnstone i Marek Taranowski, Jazz Band Ball (Kraków), Dixieland Jazz Band (Wrocław), The Ragtime Jazz Band (Warszawa), Tiger Rag (Poznań).

Na rzecz Federacji wystąpiła grupa Dixieland Sekstet (Gdańsk). „Przegląd Zespołów Jazzu Tradycyjnego” miał za zadanie podsumować dorobek muzycznego polskich zespołów jazzowych. Z okazji Przeglądu Zespołów Jazzu Tradycyjnego w 1964 r. ukazała się książeczka opisująca to wydarzenie.

Z inicjatywy Stanisława Cejrowskiego 10 października 1965 r. EL-Klub Jazzu Tradycyjnego w porozumieniu z Federacją Polskich Klubów Jazzowych i Galerią EL zorganizował „I Międzynarodową Wystawę Kopert Płyt Jazzowych”. Plakaty reklamujące imprezę wykonał własnoręcznie Gerard Kwiatkowski. Zdjęcia upamiętniające wydarzenie wykonał Jerzy Błeszyński. Do organizacji włączyła się nie tylko Polska Federacja Jazzowa ale również „Ars Polona”, „Polskie Nagrania” oraz redakcje pism „Melodie” z Czechosłowacji, „Down Beat” z USA oraz „Jazz” z Polski. Przygotowania do wystawy trwały blisko dwa lata. Wydrukowano w języku angielskim w nakładzie 4 tyś. egzemplarzy prospekt, który został rozesłany do wytwórni płytowych, popularyzatorów jazzu, periodyków jazzowych, rozgłośni radiowych i telewizyjnych kilkudziesięciu krajów. Prospekt zawierał oprócz zaproszenia do wzięcia udziału w wystawie dużo informacji o polskim ruchu jazzowym. Mowa o Polskiej Federacji Jazzowej, EL-Klubie Jazzu Tradycyjnego oraz informacje o Centrali Handlu Zagranicznego, „Ars Polona”, „Jazz Jamboree”, przedsiębiorstwie „Polskie Nagrania” i o dorobku Krzysztofa Komedy.

Głównym celem wystawy było porównanie w skali międzynarodowej walorów artystyczno-reklamowych okładek płyt jazzowych oraz dążenie do zastąpienie w Polsce nieestetycznych opakowań płyt przez nowe interesujące okładki, które zachęcić miały do zakupu danej płyty. Wystawa została podzielona na działy: Jazz tradycyjny lat 1917-1926 (okres prymitywny, jazz nowo orleański), Jazz klasyczny lat 1927-1945 (swing – duże i małe zespoły, New Orleans Revival), Jazz nowoczesny lat 1945-1965 (be-bop, cool, hard bop, west coast, east coast, bossa nova), Blues i autentyczny „Rhythm and Blues” oraz inne gatunki np. Dixieland. Na wystawę nadesłano 232 kopert płytowych i projektów reprezentujących 26 wytwórni z dziesięciu państw. Koperty nadesłano z Meksyku Finlandii, Stanów Zjednoczonych, Szwecji, Czechosłowacji, Afryki Południowej, NRF, Norwegii, Polski i Danii. Zaprezentowano wytwórnie płytowe: Skandinavska Grammophon AB, Odeon, Philips Ton Gesellschaft MBH., Atlantic, E.M.I., Limelight, Mercury, Philips, Sonet, Supraphon, Verve, New Orleans Jazz Museum, Storyville, Lipmann and Bau Concert Buro, Mainstream, Metronome Records BmbH., Polskie Nagrania, Coral, Polydor, M.G.M., United Artists Jazz, Brunswick, Norway Philips, Time, Finetone Oy, Discos Tizoc. Blue Note, Columbia. Ars Polona dostarczyła na wystawę koperty krajowych płyt jazzowych.

W czasie trwania wystawy odbywały się w Galerii EL i w „EL-Klubie” występy krajowych zespołów tradycyjnych. Prezentowano muzykę z płyt mono i stereo. W listopadzie 1965 r. w Galerii EL pokazane zostały retrospektywnie plakaty imprez jazzowych minionego dwudziestolecia. Plakaty z festiwali, jam session, koncertów, imprez typu „jazz i poezja”. W osobnym dziale przedstawiono periodyki o jazzie. Z Elbląga wystawa przeniesiona została do Warszawy gdzie eksponowana była w kuluarach Filharmonii Narodowej w czasie międzynarodowego festiwalu Jazz Jamboree. W styczniu 1966 r. pierwsza Międzynarodowa Wystawa Koperty Płyt Jazzowych dzięki inicjatywie redaktora naczelnego czechosłowackiego pisma „Melodie” dr Lubomira Dorużki była eksponowana w Pradze. Następnie została przedstawiona na festiwalu jazzowym w Związku Radzieckim w Tallinie. Wystawę przygotował Gerard Kwiatkowki. Nagrodzone i wyróżnione prace były eksponowane w maju 1966 r. na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie. „EL-Klub Jazzu Tradycyjnego” funkcjonował do lat 70.

Tekst i zdjęcia dzięki uprzejmości Krzysztofa Bidzińskiego z Archiwum cyfrowego „Muzyczny Elbląg” www.muzycznyelblag.pl

Skip to content