15.05 – 29.06.2025
duet kuratorski: Maciej Olewniczak, Emilia Orzechowska
_______________
otwarcie wystawy: 15.05.2025 godz. 18:00
_______________
Wystawa „C” to spotkanie dwóch artystów – Pawła Sobczaka (ur. 1997 w Mikołowie koło Katowic) i Floriana Tuercke (ur. 1977 w Norymberdze w Niemczech) – których odmienna tożsamość, historia i medium twórcze krzyżują się w symbolicznym punkcie: przy pierwiastku węgla, oznaczonym na tablicy Mendelejewa literą „C”. Ten chemiczny symbol staje się tu czymś więcej niż naukową formułą – staje się znakiem życia, ale też “wymierania”; metaforą pamięci i materii, ale także jej powolnego “z(a)nikania”.
Ekspozycja zlokalizowana w monumentalnej przestrzeni dawnego kościoła dominikańskiego, dzisiejszej Galerii EL – miejscu o silnym ładunku duchowym, historycznym i architektonicznym – nabiera charakteru niecodziennego rytuału, misterium “przejścia” i alchemicznego procesu “z(a)miany”. Węgiel, jako druga po wodzie najważniejsza substancja życia, staje się tutaj narzędziem refleksji nad tożsamością, energią i ewolucją „Życia” i transformacji materii organicznej w czasie.
Twórczość Pawła Sobczaka zakorzeniona jest w tradycji sztuki europejskiej, zarówno tej sięgającej antyku, jak i chrześcijaństwa, choć artysta jest również silnie osadzony we współczesności, dzięki czemu buduje linie powiązań między teraźniejszością a przeszłością. Centrum jego zainteresowań rysuje się pomiędzy tymi dwoma czasoprzestrzeniami, jest to tożsamość i mechanizmy jej kształtowania. Zetknięcie Sobczaka ze sztuką miało miejsce, jak to często bywa, (nomen omen) w kościele – to właśnie tam po raz pierwszy doświadczył potęgi wizualnej narracji. W jego późniejszej twórczości widać echa tych doświadczeń, choć jego podejście do duchowości i religii z czasem uległo przekształceniu. Motyw “zanikania” stanowi jeden z kluczowych elementów w praktyce artystycznej Sobczaka, pełniąc zarówno funkcję estetyczną, jak i symboliczną. “Zanikanie” pojawia się w pracach malarskich prezentowanych na wystawie “C” – szczególnie w przedstawieniach zwierząt, których gatunki są już wymarłe lub zagrożone wyginięciem. Obrazy te pełnią podwójną funkcję: bezpośrednio odnoszą się nie tylko do aktualnego kryzysu ekologicznego, który to motyw bardzo silnie łączy się z instalacją dźwiękową Floriana Tuercke, ale stają się również wizualnym i osobistym komentarzem artysty do kondycji queerowej społeczności. Obecnie, we współczesnym świecie osoby queer często dorastają w poczuciu zagrożenia i kruchości swojego istnienia, jako jednostki niepasujące do obowiązującego porządku, ale „zniknięcie” u Sobczaka nie jest jedynie momentem końca, jest także szansą na zarysowanie tego, co nowe, a więc początku…
Artysta maluje swoje olejne obrazy, tworzy rzeźby i obiekty z przedmiotów kultu, korzystając również z lokalnych surowców. Węgiel w jego pracach jest nie tylko budulcem, pyłem, kolorem, fakturą, pigmentem, ale staje się również nośnikiem traumy, religii, etosu pracy, wspomnień z dzieciństwa i powidokiem górnośląskich krajobrazów. Sobczak przepracowuje tematy przemijania, (de)materializacji i ciągłej ewaluacji tożsamości. W swoich pracach zarysowuje współczesne napięcia społeczne i kulturowe, jednocześnie eksplorując ulotność tożsamości i przynależności, niczym alchemik łączy, miksuje, eksperymentuje, niszczy, by ponownie coś stworzyć.
Z kolei Florian Tuercke – niemiecki artysta dźwięku, performer i konstruktor – proponuje instalację osnutą wokół wielowymiarowej historii energii: od oleju wielorybiego po ropę naftową i współczesne konflikty surowcowe. Dźwięk, jako środek komunikacji i przetrwania (zarówno ludzi, jak i wielorybów), zostaje tu skontrastowany z hałasem cywilizacyjnym, w którym znika głos natury. Węgiel staje się w tej narracji początkiem końca, jednocześnie ratując i niszcząc. W swojej instalacji Florian Tuerckeeksploruje dźwiękowe i energetyczne zaplecze naszej cywilizacji, budując wielowarstwową opowieść o przemianach technologicznych, eksploatacji zasobów naturalnych i zagubionych głosach natury. Tuercke śledzi historię węgla i ropy – od ich roli jako przełomowych surowców napędzających rewolucję przemysłową, po ich dramatyczny wpływ na morską faunę, a zwłaszcza na wieloryby. Dźwięk staje się tu świadkiem i narzędziem. W średniowiecznych murach Galerii EL – dawnym kościele, miejscu ciszy, modlitwy i echa – dźwiękowe interwencje Tuerckego nabierają charakteru niemal sakralnego. To rodzaj requiem dla utraconej równowagi między człowiekiem a światem naturalnym. To także zapis nieodwracalnych zmian – tych, które przyniósł węgiel (C) jako pierwiastek postępu, ale i destrukcji.
„C” to także skrzyżowanie języków: dźwięku i obrazu, przeszłości i przyszłości, sacrum i przemysłu, dwóch oddalonych od siebie miejsc: Górnego Śląska i Norymbergi. W kontekście gotyckiej przestrzeni Galerii EL, która sama nosi w sobie wielowiekowe ślady przemian funkcji i sensów, wystawa przyjmuje formę tymczasowej “katedry pamięci” – surowej, hałaśliwej i osadzonej w pyłach historii.
To, co łączy obydwu artystów, to nie tylko węgiel jako fizyczny materiał, ale także wspólne pytanie: kim jesteśmy, jeśli rozłożymy naszą tożsamość do poziomu pierwiastków? Czy da się zrozumieć siebie nawzajem przez pryzmat materii, którą dzielimy z całym światem ożywionym? Wystawa „C” jest propozycją otwarcia tej refleksji – w miejscu, gdzie dźwięk uderza o średniowieczne cegły, a węgiel znów staje się światłem.
Paweł Sobczak – (ur.1997) Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Katowicach otrzymując tytuł magistra z wyróżnieniem, oraz UPV wydziału Belles Arts de Sant Carles w Walencji. Jest interdyscyplinarnym artystą rozwijającym praktykę w obszarze obiektów oraz obrazów. Swoje prace prezentował m.in. na wystawach indywidualnych w Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu, Galerii Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach, niezależnych galeriach m.in. Hidden Galery w Pradze. Brał udział w wystawach zbiorowych m.in. Musée royal de Mariemont w Belgii, Galerii Pola Magnetyczne w Warszawie oraz Utazu Art Award Biennale w Japonii. W swojej twórczości eksploruje temat tożsamości, oraz jej transformacji.
Florian Tuercke – (ur. 1977) Mieszka i pracuje w Norymberdze (DE) i Gdańsku (PL). Zajmuje się sztuką dźwięku, wideo, fotografią i realizacjami w przestrzeni publicznej. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Norymberdze, gdzie uzyskał dyplom w Pracowni prof. Diet Saylera oraz w Pracowni „art and public space“ prowadzonej przez Georga Wintera. Tuercke brał udział w licznych festiwalach na całym świecie . Jego prace oraz działania były pokazywane na międzynarodowych wystawach indywidualnych i zbiorowych. Jest laureatem wielu nagród artystycznych i stypendiów.
Paweł Sobczak, Florian Tuercke
„C”
15.05 – 29.06.2025
Curated by: Maciej Olewniczak, Emilia Orzechowska
______________________
exhibition opening: 15.05.2025, 18:00
______________________
The exhibition “C” marks a meeting point between two artists – Paweł Sobczak (b. 1997 in Mikołów near Katowice, Poland) and Florian Tuercke (b. 1977 in Nuremberg, Germany) – whose distinct identities, histories, and artistic media converge at a symbolic juncture: the element carbon, designated by the letter “C” on the periodic table. Here, this chemical symbol becomes more than a scientific term – it transforms into a sign of life and extinction, a metaphor for memory and matter, as well as its gradual (dis)appearance.
Located in the monumental former Dominican church, now Galeria EL – a space rich in spiritual, historical, and architectural significance – the exhibition takes on the form of an extraordinary ritual, a mystery of “passage” and an alchemical process of transformation. Carbon, second only to water as a fundamental substance of life, becomes a tool for reflecting on identity, energy, and the evolution of “Life,” as well as the transformation of organic matter over time.
Paweł Sobczak’s artistic practice is deeply rooted in the European tradition – from antiquity to Christianity – yet firmly grounded in the present. This allows him to build lines of connection between past and present. His work explores identity and the mechanisms that shape it, situating his inquiry between two spacetimes. Sobczak’s first contact with art – as is often the case (perhaps not coincidentally) – occurred in a church, where he first experienced the power of visual storytelling. Echoes of this encounter persist in his later works, although his relationship to spirituality and religion has since evolved. One of the central elements of Sobczak’s practice is the motif of “disappearance,” serving both an aesthetic and symbolic function. This motif is especially evident in the paintings shown in “C”, particularly in depictions of animals whose species are either extinct or endangered. These works serve a dual purpose: they speak directly to the ongoing ecological crisis – a theme closely linked to Florian Tuercke’s sound installation – and offer a personal, visual commentary on the condition of the queer community. In today’s world, queer individuals often grow up with a sense of threat and the fragility of their existence, being seen as not fitting into the dominant order. Yet for Sobczak, disappearance is not merely an end – it is also an opportunity to gesture toward what is new, a beginning.
Sobczak creates oil paintings, sculptures, and objects from religious artifacts, also incorporating local materials. In his work, coal is not only a building block, dust, color, texture, and pigment – it becomes a carrier of trauma, religion, work ethic, childhood memories, and an afterimage of the Silesian landscape. He explores themes of impermanence, (de)materialization, and the ongoing reevaluation of identity. His work reflects contemporary social and cultural tensions, while investigating the fluidity of belonging and selfhood. Like an alchemist, he mixes, combines, experiments, destroys, and creates anew.
In contrast, Florian Tuercke – a German sound artist, performer, and constructor – presents an installation that delves into the multi-layered history of energy: from whale oil and petroleum to today’s resource conflicts. Sound, as a means of communication and survival (for both humans and whales), is here contrasted with the noise of civilization, within which the voice of nature is increasingly lost. In this narrative, coal becomes both the beginning of the end – a source of salvation and destruction. Tuercke explores the sonic and energetic foundations of our civilization, building a multilayered story about technological transformation, the exploitation of natural resources, and the lost voices of nature. He traces the history of coal and oil – from their role as revolutionary resources that fueled the Industrial Revolution to their devastating impact on marine life, particularly whales. Here, sound becomes both witness and tool. Within the medieval walls of Galeria EL – once a church, a place of silence, prayer, and echo – Tuercke’s sonic interventions take on an almost sacred character. It is a kind of requiem for the lost balance between humanity and the natural world – a record of irreversible changes brought by carbon (C) as a symbol of both progress and destruction.
“C” is also a crossroads of languages: sound and image, past and future, the sacred and the industrial, two distant places – Upper Silesia and Nuremberg. In the context of Galeria EL’s Gothic architecture, which itself bears the marks of centuries of functional and semantic shifts, the exhibition takes on the form of a temporary “cathedral of memory” – raw, noisy, and steeped in the dust of history.
What connects both artists is not only carbon as a physical material, but also a shared question: who are we when we break our identity down to the level of elements? Can we understand one another through the matter we share with all living beings? The exhibition “C” invites this reflection – in a place where sound strikes medieval brick, and carbon becomes light once more.
Paweł Sobczak (b. 1997)
Graduated with honors from the Academy of Fine Arts in Katowice and studied at the Faculty of Fine Arts of San Carlos (UPV) in Valencia. He is an interdisciplinary artist working across objects and paintings. His work has been presented in solo exhibitions at the Kronika Center for Contemporary Art in Bytom, BWA Contemporary Art Gallery in Katowice, and independent venues such as Hidden Gallery in Prague. He has also participated in group shows at Musée royal de Mariemont in Belgium, Pola Magnetyczne Gallery in Warsaw, and the Utazu Art Award Biennale in Japan. His practice focuses on identity and its transformations.
Florian Tuercke (b. 1977)
Lives and works in Nuremberg (DE) and Gdańsk (PL). Works in sound art, video, photography, and public space interventions. He studied at the Academy of Fine Arts in Nuremberg, earning his diploma in the studio of Prof. Diet Sayler and in the “Art and Public Space” studio led by Georg Winter. Tuercke has participated in numerous international festivals and exhibited in both solo and group shows worldwide. He is a recipient of multiple art awards and fellowships.