Opis formy: Rzeźba Henryka Morela pt. „Zniszczenie” zrealizowana została na tzw. Górze Chrobrego podczas II Biennale Form Przestrzennych w 1967 roku. By właściwie ocenić jej znaczenie, należy wyjść poza myślenie zachowawcze i myślenie o obiekcie sztuki jako elemencie zakonserwowanym, niepoddającym się upływowi czasu. Praca Morela wykonana została ze złomu, blachy, którą zakład przemysłowy przeznaczył na odpadki. Wykorzystanie właśnie takiego materiału skłania nas do refleksji o szerszej perspektywie. Założeniem, jakie postawił sobie artysta, było poddanie swojej pracy procesowi postępującej degradacji pod wpływem warunków atmosferycznych, upływu czasu i korozji. Proces ten, opisywany przez fizykę jako „wyczerpywanie energetyczne”, nazywany jest entropią. Zgodnie z wytycznymi autora rzeźba przez szereg lat nie była poddawana konserwacji i nie podlegała uzupełnieniom. „Zniszczenie” Morela formułuje dystans w stosunku do myślenia w kategoriach zachowawczo-historycznych, konieczności trwania i strachu przed zniszczeniem i śmiercią przedmiotu. Strach przed entropią wyraża się ostatecznie w zagubieniu przez naszą cywilizację sensu końca i śmierci, śmierci utożsamianej z destrukcją, zniszczeniem, nieistnieniem. Porzucając technologiczno-historyczny punkt widzenia, Morel sugerował zmianę naszego stosunku do samej śmierci. Przestaje być ona traktowana przez autora jako siła niszcząca, ciemna, a zaczyna być traktowana jako istotny element przemiany i odrodzenia. Tym samym rzeźba Morela – materialny przedmiot, jest tylko jednym ze sposobów przejawiania się materii – równoprawnym ze sposobem, w jakim jawić się może już po jej unicestwieniu, rozsypaniu i zżarciu przez rdzę. Realizacja Morela uświadamiała nam przesunięcie sposobu rozumienia sztuki z antropocentrycznego i kulturowo-historycznego ku bliższego naturze, „geocentrycznego” punktu widzenia i „geocentrycznego”, a nie ludzkiego pojęcia czasu. Szczególny kontekst nadawało rzeźbie Morela położenie na wzgórzu, z którego otwierała się perspektywa na miasto. Elbląg, który tak bardzo ucierpiał podczas działań wojennych i nie został po wojnie całkowicie odbudowany, został tu w sposób symboliczny potraktowany przez artystę jako temat jego pracy. Zniszczenie fizyczne miasta, zdawał się sugerować Morel, nie musi oznaczać całkowitego jego unicestwienia, ale jest szansą na odrodzenie, na przemianę w nową jakość. Elementy rzeźby Henryka Morela zostały w 2000 roku odcięte od podłoża palnikami przez złodziei. Resztki formy zostały zdemontowane we wrześniu 2000 roku.

Informacje o autorze: (1937-1968), studiował rzeźbę na warszawskiej ASP w pracowniach Ludwiki Nitschowej i Jerzego Jarnuszkiewicza. Równolegle studiował na Wydziale wzornictwa Przemysłowego w pracowni Jerzego Sołtana. Od 1963 roku był asystentem prof. Jerzego Jarnuszkiewicza. Projektował wraz z Maciejem Szańkowskim na zlecenie m.in. Spółdzielni Rękodzieła Artystycznego Cepelia (łyżki, tkaniny, meble w stylu skandynawskim). Jego rzeczywisty udział w życiu artystycznym trwał zaledwie trzy lata (1965-1968). Najstarsze prace Henryka Morela nawiązywały do form organicznych. Są to wypalane z gliny „Głowy” – przypominające zniszczone negatywy czaszek. W następnych latach pracował nad „Konstrukcjami”, które wykonywał z gliny, pakuł, elementów metalu i trawy. W kolejnym etapie swojej twórczości łączył elementy geometryczne z organicznymi w cyklu „Domy”. Od 1966 roku brał udział w ważnych wystąpieniach ówczesnej awangardy – I Sympozjum Artystów Plastyków i Naukowców w Puławach, gdzie realizował rzeźby łączące gumę z metalem. W 1967 roku wraz z Piotrem Perepłysiem realizował na III Sympozjum Plastyki „Złote Grono” w Zielonej Górze „Przestrzeń o wielozmysłowej percepcji”. Na II Biennale Form Przestrzennych w Elblągu zrealizował na wzgórzu poza miastem pełną dramatyzmu formę przestrzenną.