Henryk Berlewi

 

 

Opis formy: Kompozycja przestrzenna powstała w trakcie II Biennale Form Przestrzennychw 1967 roku. Jest to kameralna forma, wykonana już po śmierci Berlewiego (artysta zmarł w Paryżu w sierpniu 1967 roku), nawiązująca do jednej z prac artysty. Rzeźba ma postać niewielkiego, ażurowego sześcianu o kuliście ściętych narożnikach. Obecnie znajduje się przy Galerii EL od ul. Klasztornej.

Informacje o autorze: (1894-1967) Urodzony w Warszawie w rodzinie żydowskiej, studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w latach 1904-1909, w Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii (1909-10) i w paryskich École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs (1911-12). Po powrocie do kraju w 1913 roku rozpoczął trzyletnie studia w warszawskiej Szkole Rysunkowej pod kierunkiem Jana Kuzika. W latach 1918-1919 utrzymywał kontakty z Aleksandrem Watem i Anatolem Sternem. Początkowo aktywny w polskich kręgach artystycznych, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zaczął poruszać w swoich pracach popularną tematykę żydowską, podejmowaną za literaturą w języku jidysz. Od 1921 roku rozpoczął współpracę z El Lissitzkim, który ukierunkował jego zainteresowania w stronę konstruktywizmui suprematyzmu, rok później przenósł się do Berlina, gdzie pracował nad oryginalną teorią mechanofaktury. Jej podstawową zasadą było odrzucenie iluzji przestrzennej w malarstwie na rzecz zaakcentowania dwuwymiarowości płótna. Gamę barwną ograniczył artysta radykalnie – stosując jedynie czerń, biel i czerwień. Zaczął stosować w swych kompozycjach rytm linii i płaszczyzn oraz schematycznie zestawiać proste formy geometryczne. Dla uzyskania efektu aluzyjności posługiwał się szablonami. Zmechanizowanie środków wyrazu i nowy język abstrakcyjnych form miaływ jego koncepcji współgrać z przyspieszonym rytmem zmieniającej się współczesności, dawać wyraz postulowanemu przez konstruktywistów zjednoczeniu sztuki ze sferą życia społecznego. W latach 1922-1923 Berlewi przebywał w Berlinie, gdzie wszedł w krąg twórców awangardy: m.in. Theo van Doesburga, Vikinga Eggelinga, Lászlo Moholy-Nágy, Hansa Richtera i Miesa van der Rohe. Wraz z lewicową Novembergruppe uczestniczyłw Grosse Berliner Kunstausstellung. Wziął także udział w Kongresie Postępowych Artystów w Düsseldorfie, gdzie nawiązał kontakty z pochodzącymi z Polski artystami: Stanisławem Kubickim i Jankielem Adlerem. Współpracował z wydawanym w języku jidysz czasopismem „Albatros”, wychodzącym w Warszawie i Berlinie. W Warszawie Berlewi założył Biuro Reklama-Mechano, propagujące zasady druku funkcjonalnego (m.in. reklamy czekolady Plutos z 1925 roku). Wraz z architektem Szymonem Syrkusem wykonywał projekty kiosków reklamowych; zajmował się też scenografią. Od 1928 roku, aż do późnych lat 30. Berlewi spędził w Paryżu, gdzie zajmował się projektami scenicznymi i malował portrety prominentnych polityków i literatów. W czasie II wojny światowej przyłączył się do francuskiego ruchu oporu. Po zakończeniu wojny odszedł od awangardowej estetyki. Malował w realistycznej konwencji portrety i akty, w których upozowanie postaci nawiązywało do tradycyjnych, klasycznych konwencji. Po 1957 roku powrócił do teorii i praktyki mechanofaktury, wpisując się ponownie w nurt sztuki abstrakcyjnej. Dzięki temu został uznany za prekursora op-artu. Zmarł w Paryżu w 1967 roku.

 

Skip to content